آزمایش خاک و پسماند قابل انجام:
پارامترهای قابل اندازه گیری عصاره اشباع خاک: درصد رطوبت درصد اشباع چگالی ذرات کلراید سولفات بیکربنات کلسیم منیزیم سدیم پتاسیم هدایت الکتریکی نرخ جذب سدیم
پارامترهای قابل اندازه گیری در پسماند: استئاروترموفیلوس باسیلوس سوبلیتیس درصد رطوبت
فلزات: جیوه کادمیم وانادیم نقره سرب کرم کبالت آرسنیک آهن مس باریم سلنیم نیکل آنتیموان
برخی از آزمایشهای خاک و پسماند با آزمایش آب و فاضلاب و پساب صنعتی مشترک هستند. برای اطلاعات بیشتر به لینکهای مرتبط مراجعه فرمایید.
اهمیت آزمون خاك
عوامل متعددي نظیر یکپارچه سازي اراضی، اصلاح روش آبیاري، استفاده از بذرهاي اصلاح شده، کنترل آفات، بیماري و مکانیزاسیون کشاورزي هر یک سهم قابل توجهی در افزایش تولید دارا میباشد مصرف بهینه کود در این مجموعه از مهمترین عوامل افزایش عملکرد و ارتقاء سطح سلامت جامعه است و آزمون خاك یکی از ساده ترین راه هاي ارزیابی حاصلخیزي خاك میباشد.
مقدمه ای بر آزمون خاک در کشاورزی
عناصر غذایی خاک برای رشد گیاه به سه دسته ی عناصر ضروری، عناصر مفید و عناصر مضر تقسیم میشوند. کمبود و یا زیادی یک عنصر غذایی ممکن است اثرات زیان باری برای گیاه داشته باشد که در نهایت منجبر به نابودی کامل گیاه شود. برای تشخیص کمبود یا زیادی عناصر در گیاه راه های مختلفی وجود دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- مشاهده وضعیت رشد و بروز علائم کمبود و یا سمیت یک عنصر غذایی
- تجزیه بافت گیاه از نظر یک یا چند عنصر غذایی
- روش های بیولوژیکی
- آزمون خاک
آزمون خاک با تعریفی ویژه معنای مجزایی غیر از تجزیه ساده خاک دارد. گرچه در مرحله ای از آن خاک نیز تجزیه می شود.
تجزیه خاک عبارت است از اینکه یک نمونه خاک در آزمایشگاه برای تعیین یک عنصر(عناصر) خاک تجزیه گردد ولی آزمون خاک یک فرآیند و یا دنبال کردن یکسری مراحل است که از نمونه برداری شروع و به توصیه کودی ختم می شود.
اهداف آزمون خاک:
- تشخیص خاک هایی دارای کمبود یک یا چند عنصر غذایی قبل از کاشتن یک گیاه خاص. بر اساس آزمون خاک می توان این کمبود را تشخیص و توصیه های لازم برای گیاه را انجام داد.
- تعیین سرنوشت کودهای اضافه شده به خاک و بررسی تغییرات حاصله در قابلیت استفاده عناصرغذایی موجود در آنها پس از اضافه شدن به خاک.
- آگاهی دادن درباره نقاطی ک ممکن است در نتیجه مصرف بی رویه کودها و یا فاضلاب در خاک باعث بوجود آوردن مسمومیت در گیاه، حیوان و یا انسان شوند.
- تعیین نقاطی ک خاک آنها از نظر یک و یا چند عنصر غذایی به حد سمیت رسیده و باید از مصرف بیشتر عناصر در آنها به هر شکلی خودداری شود
دو مورد آخر از اهمیت ویژه ای در محیط زیست برخوردار هستند.
مراحل انجام آزمون خاک
- نمونه برداری: اولین مرحله از آزمون خاک مرحله نمونه برداری ست، این مرحله در عین سادگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و چنانچه این مرحله به درستی انجام نگیرد حتی اگر دیگر مراحل آزمون خاک با دقت بالایی انجام گیرد نتیجه کار مطلوب نخواهد بود.
توجه داشته باشید که نمونه بردای از سطح مزارع، باغات و گلخانه های با روش های جداگانه ای انجام می شود
- انتخاب عصاره گیرها: مرحله دوم آزمون خاک انتخاب عصاره گیرهاست. عصاره گیرها می توانند با اضافه کردن مواد شیمیایی به خاک عناصر غذایی قابل استفاده گیاه که ممکن است به صورت های گوناگون در خاک وجود داشته باشد را از خاک جدا کند تا امکان اندازه گیری بعدی آنها فراهم شود.
در آزمایشگاه های خاک و آب، عصاره گیرهای مختلفی با توجه به ویژگی های عنصر(عناصر) غذایی، خا ک و برخی عوامل دیگر استفاده می شود.
- همبستگی: مرحله سوم آزمون خاک همبستگی است. آزمون خاک وقتی معنا پیدا می کند که با پاسخ گیاه رابطه داشته باشد. منظور از پاسخ گیاه رشد گیاه، عملکرد و یا مواردی ازین قبیل است.
به بیان دیگر باید دید آیا تغییرات غلظت های عنصر مورد نظر که اندازه گیری شده با پاسخ گیاه همسو و هم جهت است یا خیر؟
- واسنجی(کالیبراسیون): مرحله چهارم آرمون خاک واسنجی یا همان کالیبراسیون است. و می توان از آن به عنوان پرچالش ترین مرحله از آزمون خاک نام برد. در واقع در این مرحله می توان به خاک از نظر قابلیت استفاده یک و یا چند عنصر غذایی موجود در آن برای گیاه رتبه داد.
- تفسیر و توصیه کودی: آخرین مرحله از سری مراحل آرمون خاک می باشد، مرحله تفسیر و توصیه کودی است. با کمک شاخصی که در مرحله قبل بدست امده می توان خاک را از نظر عنصر قابل استفاده در خاک رتبه بندی کرد. که در صورت تشخیص کمبود آن عنصر می توان مقدار مورد نیاز را اضافه کرد و در صورت وجود مقدار بیش از نیاز آن عنصر، بایستی درباره کاربرد آن در خاک هشدار داد.
آزمایشگاه خاک
- اندازه گیری هدایت الکتریکی یا شوری EC
- اندازه گیری اسیدیته یا PH
- اندازه گیری منحنی میانگین قطر ذرات خاک
- اندازه گیری جرم ظاهری و حقیقی
- اندازه گیری بافت خاک
- اندازه گیری درصد آهک و مواد آلی
- اندازه گیری درصد رطوبت اشباع یا SP
- اندازه گیری هدایت هیدرولیکی
- اندازه گیری تنفس میکروبی
- اندازه گیری درصد ازت کل
- اندازه گیری ازت آمونیاکی
- اندازه گیری ازت نیتراته
- اندازه گیری میزان فسفر قابل جذب و کل
- اندازه گیری میزان پتاسیم قابل جذب وکل
- اندازه گیری عناصر میکرو خاک شامل : منگنز، مس، روی و آهن
- اندازه گیری بر قابل جذب خاک
- اندازه گیری درصد گچ
- اندازه گیری کاتیونها و آنیونهای محلول
- اندازه گیری کلسیم ومنیزیم قابل جذب
- اندازه گیری سدیم محلول
- اندازه گیری سدیم تبادلی
- اندازه گیری گوگرد
- اندازه گیری سیلیس و آلومنیوم
- اندازه گیری سرب،نیکل،کادمیم و مولیبدن
- اندازه گیری گوگرد قابل جذب گیاه
- اندازه گیری سیلیس قابل جذب
- اندازه گیری کبالت و کروم
- اندازه گیری اسیدیته فعال
- اندازه گیری ارسنیک
- اندازه گیری جیوه-قلع-آلومینیوم
آزمایشگاه آب کشاورزی و محلول های غذایی(کشت هیدرپونیک)
- اندازه گیری هدایت الکتریکی یا EC
- اندازه گیری اسیدیته یا PH
- محاسبه مجموع کاتیون وآنیون
- نسبت جذب سدیمی ( A.R )
- کل املاح محلول ( TDS )
- کل مواد معلق (TSS )
- اندازه گیری SSP
- اندازه گیری کربنات و بی کربنات
- اندازه گیری کلر
- اندازه گیری سولفات
- اندازه گیری کلسیم، منیزیم و سدیم
- اندازه گیری بر و روی
- اندازه گیری مس، اهن، منگنز و مولیبدن
- اندازه گیری عناصر سنگین و مضر ( Cr – Co – Cd – Ni – Pb )
آزمایشگاه کود(معدنی و آلی)
- اندازه گیری شوری یا هدایت الکتریکی
- اندازه گیری اسیدیته یا PH
- درصد رطوبت
- دانه بندی
- اندازه گیری کربن آلی
- اندازه گیری ازت کل
- اندازه گیری نیترات
- انداز گیری ازت محلول
- اندازه گیری فسفرکل
- اندازه گیری فسفر محلول
- اندازه گیری پتاسیم
- اندازه گیری کلسیم و منیزیوم
- اندازه گیری آمونیوم
- اندازه گیری خاکستر
- اندازه گیری آهن کل
- اندازه گیری منگنز، روی و مس
- اندازه گیری گوگرد کل و محلول
- سیلیس کل
- کلر و سدیم
- سولفات
- مولیبدن
آزمایشگاه اندام های گیاهی
- اندازه گیری درصد پروتئین
- اندازه گیری درصد ماده خشک
- اندازه گیری ازت کل
- اندازه گیری ازت نیتراته
- اندازه گیری فسفر
- اندازه گیری پتاسیم
- اندازه گیری گوگرد-سلنیوم
- اندازه گیری سیلیس کل
- اندازه گیری کلر و سدیم
- اندازه گیری کلسیم و منیزیم
- اندازه گیری بر و مولیبدن
- اندازه گیری عناصر میکرو شامل آهن- روی مس- منگنز
- اندازه گیری عناصر سنگین سرب و کادمیوم
همه این آنالیزهای تخصصی بر روی نمونه های گیاهی ارسالی به آزمایشگاه شامل برگ – ساقه – ریشه – میوه و…..انجام می شود و توصیه های کارشناسی ارائه می گردد که این توصیه ها در کشت محصولات گلخانه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند